Tranh Chấp Thương Mại Quốc Tế Là Gì? Các Hình Thức Giải Quyết Tranh Chấp Thương Mại Quốc Tế

Tranh chấp thương mại quốc tế là loại tranh chấp xuất hiện phổ biến trong các hoạt động thương mại quốc tế hiện nay. Vậy tranh chấp thương mại quốc tế là gì? Có những hình thức giải quyết nào? Cùng NT International Law Firm tìm hiểu về tranh chấp quốc tế trong bài viết dưới đây.

Tranh chấp thương mại quốc tế là gì?

Tranh chấp thương mại quốc tế là hiện tượng gắn liền với sự gia tăng của quá trình hợp tác giao thương trên phạm vi toàn cầu. Tranh chấp này xuất hiện khi 1 nước cho rằng một nước khác đã vi phạm thỏa thuận đã được ký kết. Các tranh chấp thương mại được đưa ra giải quyết ở WTO xoay quanh 3 nội dung gồm: Những biện pháp chống bán phá giá, tự vệ và chống trợ cấp.

Tranh chấp thương mại quốc tế là gì

Tranh chấp trong thương mại quốc tế có bao nhiêu loại?

Tranh chấp thương mại quốc đến từ việc thực hiện hoặc không thực hiện các nghĩa vụ phát sinh trong hợp đồng thương mại quốc tế. Gồm:

• Tranh chấp liên quan đến nghĩa vụ giao hàng của người bán: Giao hàng sai thời gian, địa điểm thoả thuận, hàng hoá không giống như trong hợp đồng,…
• Tranh chấp xảy ra do bên mua vi phạm: Bên mua sẽ không nhận hàng theo thoả thuận trong hợp đồng hoặc không thực hiện các công việc để hỗ trợ bên bán giao hàng. Hoặc bên mua nhận hàng tễ, khi nhận hàng không trả đủ tiền, vi phạm nghĩa vụ phát sinh hàng làm cho bên bán bị thiệt hại,…
• Tranh chấp liên quan đến quá trình vận chuyển hàng hoá: Những người chuyên chở khiếu nại một trong hai bên trong hợp đồng mua bán hàng hoá trả tiền chậm, giao hàng thiếu vận đơn hay không cung cấp phương tiện kịp thời,…
• Tranh chấp liên quan đến chủ thể ký kết hợp đồng thương mại quốc tế.
• Tranh chấp liên quan đến việc chuyển đổi rủi ro trong hợp đồng thương mại.
• Các tranh chấp phát sinh từ hợp đồng vận tải quốc tế, bao gồm: Tranh chấp có liên quan tới vận đơn đường biển, tranh chấp về hợp đồng vận chuyển hành khách và hành lý,…

Tranh chấp trong thương mại quốc tế gồm nhiều loại

Các hình thức giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế hiện nay

Quan hệ thương mại quốc tế ngày càng được mở rộng, do đó khả năng xảy ra những tranh chấp lại càng lớn. Dưới đây là những hình thức giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế được sử dụng hiện nay.

Giải quyết tranh chấp quốc tế bằng hình thức thương lượng, hòa giải

Giải quyết tranh chấp bằng hòa giải bao gồm 2 hình thức chủ yếu sau:

• Tự hoà giải: Quá trình tổ chức và giám sát do các bên liên quan tự quy định mà không có sự trợ giúp của bất cứ tổ chức hay bên thứ ba nào.
• Hoà giải quy chế: Hình thức này do một tổ chức hoặc một trung tâm hoà giải chuyên nghiệp thực hiện. Các bên liên quan của phải tuân theo những quy tắc hòa giải riêng.

Về mặt pháp lý, quyết định của hình thức hòa giải tranh chấp không bắt buộc phải thi hành mà chỉ có tính chất khuyến nghị. Tuy nhiên, các bên tham gia hoàn toàn có thể cùng quy định trong thỏa thuận một điều khoản về việc đảm bảo trách nhiệm thi hành đúng theo kết quả hoà giải mà hoà giải viên đưa ra.

Phương thức hòa giải tranh chấp mang tính hữu nghị cao, mang lại sự hợp tác lâu dài giữa các đối tác. Ngoài ra, cách thức này còn giúp đảm bảo tính bí mật trong kinh doanh và quá trình làm việc của các bên. Nguyên tắc giải quyết tranh chấp bằng hòa giải cần đảm bảo tính khách quan, tôn trọng thói quen thương mại của cả 2 bên.

Giải quyết tranh chấp quốc tế bằng hình thức thương lượng, hòa giải

Giải quyết tranh chấp quốc tế bằng Tòa án

Hình thức giải quyết tranh chấp bằng Tòa án mang tính cưỡng chế cao và được tiến hành bằng hoạt động của cơ quan có quyền hạn. Bản án và quyết định của Tòa án được đảm bảo thi hành theo đúng theo quy định của pháp luật.

Trong quá trình giải quyết tranh chấp, Tòa án được quyền đưa ra những quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời cho vụ án. Nhằm mục đích đảm bảo cho việc thi hành án như: Phong tỏa tài khoản ngân hàng, kê biên tài sản đang tranh chấp,…

Bên đương sự có thể tiến hành kháng cáo hoặc yêu cầu xét xử lại khi cảm thấy phán quyết của Tòa án không thỏa đáng. Thủ tục giải quyết tranh chấp bằng Tòa án căn cứ vào Điều 683 Bộ luật Dân sự 2015 cụ thể như sau:

• Các bên trong quan hệ hợp đồng sẽ được cùng nhau thỏa thuận lựa chọn pháp luật áp dụng với hợp đồng, trừ trường hợp quy định tại Khoản 4, 5, 6 của Điều này.
• Nếu các bên không có thỏa thuận chung về pháp luật áp dụng thì pháp luật của nước có liên hệ gắn bó nhất với bản hợp đồng sẽ được áp dụng. Do đó, Tòa án sẽ xác định dựa theo luật mà các bên tham gia đã thỏa thuận áp dụng khi xảy ra tranh chấp.
• Mức án phí xác định dựa theo danh mục mức án phí và lệ phí được quy định trong Nghị quyết 326/2016 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội.
• Giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế bằng Tòa án khá phức tạp, tốn thời gian và tính bảo mật thông tin không cao. Do đó, các bên cần cân nhắc thật kỹ khi lựa chọn giải pháp tối ưu cho doanh nghiệp của mình.

Giải quyết tranh chấp quốc tế bằng Tòa án

Giải quyết tranh chấp quốc tế bằng trọng tài

Căn cứ theo Điều 5 Luật trọng tài Thương mại 2010, điều kiện thực hiện giải quyết tranh chấp bằng trọng tài bao gồm:

• Tranh chấp giải quyết bằng trọng tài diễn ra khi các bên có thỏa thuận trọng tài.
• Thỏa thuận trọng tài có thể được xác lập trước hoặc sau khi xảy ra tranh chấp.
• Khi có đủ các điều kiện giải quyết tranh chấp bằng trọng tài như thỏa thuận trọng tài có hiệu lực, các bên thực hiện các bước theo quy định tố tụng trọng tài.
• Nộp đơn khởi kiện kèm theo những tài liệu có liên quan.
• Bị đơn nộp bản tự bảo vệ theo quy định tại Điều 35, Luật trọng tài Thương mại năm 2010.
• Thành lập hội đồng trọng tài
• Hòa giải theo quy định tại Điều 58 của Luật trọng tài Thương mại năm 2010.
• Tổ chức phiên họp giải quyết tranh chấp thương mại căn cứ theo Điều 55 Luật trọng tài Thương mại 2010.
• Phán quyết của hội đồng trọng tài

Ưu điểm hình thức giải quyết tranh chấp bằng trọng tài chính là tính bảo mật cao cũng như tính linh động và tiết kiệm thời gian tiến hành thủ tục giải quyết tranh cho các bên.

Giải quyết tranh chấp quốc tế bằng trọng tài

Ví dụ về tranh chấp thương mại quốc tế

Từ năm 1995 đến nay, Việt Nam đã phải đối mặt với khoảng 30 vụ kiện chống bán phá giá. Trong đó, đáng chú ý nhất là vụ kiện cá tra, cá basa và tôm do Hoa Kỳ khởi kiện năm 2002. Vụ kiện giày da do liên minh EU khởi xướng năm 2005 hay vụ điều tra chống bán phá giá với sản phẩm giày không thấm nước năm 2009 do Canada khởi kiện. Trong tình huống đó, tiến trình tố tụng trong các vụ kiện được thực hiện trên cơ sở song phương và phán quyết của bên khởi kiện sẽ là quyết định cuối cùng. Do phương thức giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế như thế đã gây ra rất nhiều thiệt hại với các ngành xuất khẩu của nước ta.

Ví dụ về tranh chấp thương mại quốc tế

Trong thời gian tới, việc gia nhập WTO để có thể mở rộng và phát triển các mối quan hệ kinh tế đối ngoại bền vững và áp dụng phương pháp giải quyết tranh chấp của WTO với những đối tác nước ngoài là cực kỳ cần thiết. Bên cạnh đó, nắm vững cơ chế vận hàng của DSM và áp dụng kinh nghiệm của các nước đang phát triển cũng rất quan trọng. Tất cả điều này đều nhằm phục vụ lợi ích của chúng ta khi xảy ra các tranh chấp thương mại quốc tế.

Trên đây là bài viết của NT International Law Firm đã cung cấp các thông tin nhằm giúp bạn hiểu rõ tranh chấp quốc tế là gì? Hy vọng bạn đã có được những kiến thức hữu ích về vấn đề này.