Tranh chấp đất đai không có giấy tờ là gì? Cách giải quyết theo quy định của pháp luật

Quy định của pháp luật về giải quyết tranh chấp đất đai không có giấy tờ

Hòa giải

Đây là phương pháp đơn giản nhất và được nhà nước khuyến khích thực hiện khi các bên có xảy ra tranh chấp về đất đai. Được áp dụng bắt buộc đối với tranh chấp đất đai trước khi có yêu cầu giải quyết hoặc có đơn khởi kiện.

– Theo quy định tại Điều 202 Luật đất đai 2013 thì

+ Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm tổ chức việc hòa giải tranh chấp đất đai tại địa phương mình; trong quá trình tổ chức thực hiện phải phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã và các tổ chức thành viên của Mặt trận, các tổ chức xã hội khác. 

+ Thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai tại Ủy ban nhân cấp xã được thực hiện trong thời hạn không quá 45 ngày, kể từ ngày nhận được đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai.

+ Việc hòa giải phải được lập thành biên bản có chữ ký của các bên và có xác nhận hòa giải thành hoặc hòa giải không thành của Ủy ban nhân dân cấp xã. Biên bản hòa giải được gửi đến các bên tranh chấp, lưu tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp.

Lưu ý: Đối với trường hợp hòa giải thành mà có thay đổi hiện trạng về ranh giới, người sử dụng đất thì Ủy ban nhân dân cấp xã gửi biên bản hòa giải đến Phòng Tài nguyên và Môi trường đối với trường hợp tranh chấp đất đai giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với nhau; gửi đến Sở Tài nguyên và Môi trường đối với các trường hợp khác. Phòng Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường trình Ủy ban nhân dân cùng cấp quyết định công nhận việc thay đổi ranh giới thửa đất và cấp mới Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.

Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp hoặc khởi kiện

Sau khi thực hiện thủ tục hòa giải mà hai bên không thể đi đến kết quả thống nhất thì căn cứ Điều 203 Luật đất đai 2013:

Đối với tranh chấp đất đai mà đương sự không có Giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật này thì đương sự chỉ được lựa chọn một trong hai hình thức giải quyết tranh chấp đất đai theo quy định sau đây:

– Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền nơi có đất đang tranh chấp theo quy định tại khoản 3 Điều này;

– Khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có đất tranh chấp căn cứ theo quy định tại khoản 9 Điều 26, Điều 28, điểm a khoản 1 Điều 35 và điểm c khoản 1 Điều 39 của Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015.

Lưu ý: Đối với trường hợp nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại UBND cấp có thẩm quyền thì cần tuân thủ quy định sau:

– Trường hợp tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với nhau thì nộp đơn tại UBND cấp huyện nơi có đất do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện giải quyết; nếu không đồng ý với quyết định giải quyết thì có quyền khiếu nại đến Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính;

– Trường hợp tranh chấp mà một bên tranh chấp là tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thì nộp đơn tại UBND cấp tỉnh nơi có đất do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh giải quyết; nếu không đồng ý với quyết định giải quyết thì có quyền khiếu nại đến Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính;

Như vậy, khi có nhu cầu về giải quyết tranh chấp đất đai không có giấy tờ thì trước hết cần phải thực hiện thủ tục hòa giải tại địa phương (đây được xem là thủ tục bắt buộc) đối với tranh chấp ai là người có quyền sử dụng đất. Tuy nhiên, nếu việc hòa giải tranh chấp đất đai tại xã không thành, bạn sẽ có tiến hành các bước tiếp theo. Cụ thể theo khoản 2, 3 Điều 203 Luật đất đai 2013 là nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại Ủy ban nhân dân hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự; Tuy nhiên, bạn nên chuẩn bị những tài liệu chứng minh được rằng mảnh đất đó đã được gia đình nhà bạn sử dụng trong một thời gian dài và không xảy ra tranh chấp trong thời gian sử dụng. Chẳng hạn, như lời khai của những hộ dân sống xung quanh, xác nhận của chính quyền địa phương.