Tranh Chấp Thương Mại Là Gì? Đặc Điểm – Phương Thức Giải Quyết

Trong lĩnh vực thương mại, khi xảy ra tranh chấp thương mại sẽ đòi hỏi cần được giải quyết một cách minh bạch, nhanh chóng và hiệu quả. Nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể, ngăn ngừa sự vi phạm pháp luật trong các hoạt động thương mại, đảm bảo trật tự an toàn xã hội. Vậy tranh chấp thương mại là gì? Hãy cùng NT INTERNATIONAL LAW FIRM tìm hiểu trong bài viết sau đây.

Tranh chấp thương mại là gì?

Theo quy định tại Điều 3 Luật thương mại 2005: “Hoạt động thương mại là hoạt động nhằm mục đích sinh lợi, bao gồm: Mua bán hàng hóa, đầu tư, xúc tiến thương mại, cung ứng dịch vụ và các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi khác.”

Dựa vào quy định trên ta có thể hiểu: Tranh chấp thương mại là các mâu thuẫn (bất đồng hay xung đột) về quyền, nghĩa vụ giữa các bên trong quá trình thực hiện những hoạt động thương mại. Chủ thể tranh chấp thương mại diễn ra thông thường sẽ là giữa các thương nhân với nhau.

Tranh chấp thương mại là gì

Đặc điểm của tranh chấp thương mại

Đầu tiên, tranh chấp thương mại là các mâu thuẫn về quyền, nghĩa vụ giữa các bên trong mối quan hệ cụ thể, như:

• Mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ; cho thuê mua, cho thuê; xây dựng; vận chuyển hàng hóa; mua bán cổ phiếu, trái phiếu; đầu tư tài chính, ngân hàng.
• Tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ giữa các cá nhân hay tổ chức với nhau và đều có mục đích lợi nhuận.
• Tranh chấp khác về kinh doanh, thương mại mà pháp luật có quy định.

Thứ hai, tranh chấp phát sinh từ hoạt động thương mại, do hành vi vi phạm pháp luật, vi phạm hợp đồng của bên tham gia quan hệ hợp đồng thương mại làm thiệt hại đến lợi ích của các bên còn lại.

Thứ ba, tranh chấp thương mại phần lớn là tranh chấp giữa các thương nhân. Ngoài ra, các cá nhân hay tổ chức khác cũng có thể là chủ thể của tranh chấp thương mại khi trong các giao dịch, bên không có mục đích sinh lợi lựa chọn áp dụng luật thương mại.

Đặc điểm của tranh chấp thương mại

Phương thức giải quyết tranh chấp thương mại

Hiện nay, theo quy định của pháp luật, có tất cả 4 phương thức giải quyết tranh chấp thương mại, đó là: Thương lượng, hòa giải, tòa án hoặc trọng tài.

• Thương lượng: Đây là phương thức giải quyết tranh chấp bằng việc các bên tranh chấp cùng nhau bàn bạc, tự dàn xếp và tháo gỡ các bất đồng phát sinh để loại bỏ tranh chấp mà không cần sự trợ giúp hay phán quyết của bất kỳ bên nào khác.
• Hòa giải: Đây là phương thức giải quyết tranh chấp với sự tham gia của bên thứ 3 làm trung gian hòa giải nhằm hỗ trợ, thuyết phục các bên tranh chấp tìm kiếm những giải pháp để loại trừ tranh chấp đã phát sinh.
• Giải quyết tranh chấp thương mại bằng tòa án: Đây là phương thức giải quyết tranh chấp thương mại tại cơ quan xét xử nhân danh quyền lực Nhà nước được Tòa án thực hiện theo 1 trình tự, thủ tục nghiêm ngặt và chặt chẽ.
• Giải quyết tranh chấp thương mại bằng Trọng tài thương mại: Đây là phương thức giải quyết tranh chấp thông qua hoạt động của Trọng tài viên với kết quả cuối cùng chính là phán quyết trọng tài buộc các bên tranh chấp tôn trọng và thực hiện.

Phương thức giải quyết tranh chấp thương mại

Đặc điểm của các phương thức giải quyết tranh chấp

Phương thức thương lượng

• Được thực hiện bằng cơ chế tự giải quyết thông qua việc các bên gặp nhau bàn bạc và thỏa thuận nhằm giải quyết các bất đồng mà không cần có sự hiện diện, trợ giúp của bên thứ ba.
• Quá trình thương lượng giữa các bên tranh chấp không chịu sự ràng buộc của pháp luật về trình tự, thủ tục giải quyết.
• Việc thực thi kết quả thương lượng của phương thức này hoàn toàn phụ thuộc vào sự tự nguyện của các bên tranh chấp mà không có bất kỳ cơ chế pháp lý nào đảm bảo việc thực thi đối với thỏa thuận của các bên trong quá trình thương lượng.

Phương thức hòa giải

• Có sự tham gia của bên thứ 3 với vai trò làm trung gian để hỗ trợ tìm kiếm giải pháp giải quyết tranh chấp.
• Quá trình hòa giải của các bên không chịu sự chi phối bởi các quy định có tính khuôn mẫu hay bắt buộc của pháp luật về thủ tục hòa giải.
• Việc thực thi kết quả hòa giải thành hoàn toàn phụ thuộc vào sự tự nguyện của các bên mà không có bất kỳ cơ chế pháp lý nào đảm bảo thi hành các cam kết của các bên tranh chấp trong quá trình hòa giải.

Phương thức hòa giải tranh chấp thương mại

Giải quyết tranh chấp thương mại bằng tòa án

• Tòa án chỉ thực hiện giải quyết tranh chấp thương mại khi có yêu cầu của các bên tranh chấp và tranh chấp đó thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa án.
• Phán quyết của tòa án bằng quyết định, bản án nhân danh Nhà nước và được đảm bảo được thi hành bằng sức mạnh quyền lực nhà nước.
• Việc giải quyết tiến hành theo 1 trình tự, thủ tục chặt chẽ thông qua 2 cấp xét xử.

Giải quyết tranh chấp thương mại bằng tòa án

Giải quyết tranh chấp thương mại bằng trọng tài

• Được tiến hành khi có yêu cầu của các bên và tranh chấp đó cần phải thuộc thẩm quyền giải quyết của các trọng tài.
• Chủ thể giải quyết tranh chấp là các trọng tài viên.
• Đây là phương thức đảm bảo quyền tự định đoạt cao nhất của các bên tranh chấp khi mà các bên có thể thống nhất, lựa chọn trung tâm trọng tài, trọng tài viên, địa điểm giải quyết và luật áp dụng.
• Hoạt động giải quyết không được công khai và được đảm bảo tính bí mật.

Trên đây là bài viết của NT INTERNATIONAL LAW FIRM về tranh chấp thương mại, hy vọng các bạn đã có thêm những kiến thức bổ ích. Bạn có thể xem thêm thông tin về dịch vụ luật sư nội bộ doanh nghiệp của chúng tôi tại đây.